Siyasi kargaşa, toplumsal huzursuzluk, şiddet, sakatlayıcı yoksulluk ve doğal afetler: Bu ölümcül kombinasyon, Haiti'deki çocukların refahını ve geleceğini tehlikeye atıyor. Haiti'de 3 milyondan fazla çocuk insani desteğe ihtiyaç duyuyor.
Mevcut krizden önce bile Haiti, Batı dünyanın en fakir ülkesiydi; onlarca yıldır yetersiz temel hizmetler ve beşeri sermaye gelişimi eksikliğinin yanı sıra son derece yüksek eşitsizlik, marjinalleşme ve sosyal dışlanmayla karşı karşıyaydı.
Bu zorluklar, başta başkent Port-au-Prince ve komşusu Artibonite bölgesinde olmak üzere, diğer bölgelerde de toprak ve kontrol için savaşan ailelere terör estiren silahlı grupların çoğalmasıyla daha da arttı. Silahlı gruplar başkentten ülkenin geri kalanına giden ana ulaşım yollarını boğdu, geçim kaynaklarını yok etti, temel hizmetleri aç bıraktı ve insani yardımları engelledi.
HAİTİ’DE TÜM SİSTEM ÇÖKTÜ
Hayati önem taşıyan sağlık ve sosyal hizmetler birçok departmanda çökmenin eşiğinde. Güvenlik kısıtlamaları nedeniyle bazı sağlık tesislerine ulaşılamıyor, binlerce aile ve çocuk sağlık hizmetlerine erişemiyor. Artan güvensizlik, okullara yönelik saldırılar ve yağmalarla, öğretmenlere doğrudan tehditlerle yüzlerce okulu kapanmaya zorladı ve binlerce çocuğun eğitimini sekteye uğrattı.
Bu arada, ülkenin özellikle doğal afetlere karşı savunmasız olan güney kesimi, başkentteki şiddetten kaçan, ülke içinde yerinden edilmiş kişilerle dolup taştı. Genel olarak, çoğu Port-au-Prince ve Artibonite bölgesinde olmak üzere ülke çapında 360.000'den fazla insan yerinden edildi. Bu rakam, bir yıl öncesine göre iki kat artış anlamına geliyor. Ayrıca bu süreçte çocuk haklarına yönelik ciddi ihlaller de oldukça yaygın.
KRİZ HAİTİ'DEKİ ÇOCUKLARI NASIL ETKİLİYOR?
Çocuklar ve aileler, silahlı grupların uyguladığı acımasız şiddet dalgalarına katlanıyor. Her gün yeni dehşetler, sevdiklerin kaybı, yıkılan evler ve her daim var olan bir korku gölgesi getiriyor. Çocuklar okula giderken öldürülüyor veya yaralanıyor, kadınlar ve kız çocukları aşırı cinsel şiddete maruz kalıyor. Yalnızca 2023 yılında en az 167 erkek ve kız çocuğu kurşun yaralarından öldü.
Şiddetin, huzursuzluk yayılırken silahlı saldırılar, yağma ve yağmalarla felce uğrayan eğitim sistemi üzerinde yıkıcı bir etkisi oldu. Okula gitmekten korkan çocuklar sosyal dışlanma, silahlı gruplar tarafından silah altına alınma ve başta cinsel ve fiziksel istismar olmak üzere cinsiyete dayalı şiddete maruz kalma riskiyle karşı karşıyadır.
Aynı zamanda, açlık ve yaşamı tehdit eden yetersiz beslenme ülke genelinde rekor düzeylerde; başkentin en yoksul, en güvensiz ve sıkışık mahallelerinde yoğunlaşıyor. Giderek daha fazla ebeveyn, çocuklarına uygun bakım ve beslenme sağlayamıyor ve çevredeki şiddet nedeniyle onları sağlık merkezlerine götüremiyor. Haiti'deki neredeyse dört çocuktan biri, bodurluk olarak bilinen ve uzun süreli fiziksel ve bilişsel sonuçlara yol açan kronik yetersiz beslenmeden kaynaklı bu hastalığa kurban oluyor.
Yetersiz beslenme krizi, devam eden kolera salgını nedeniyle daha da kötüleşiyor. Ocak 2024 itibarıyla Haiti'de 79.000'den fazla şüpheli kolera vakası rapor edilmişti. Hastalık şiddetten etkilenen mahallelere yayılırken, kolera ve yetersiz beslenme, insan kaynakları ve malzeme eksikliği nedeniyle ulusal sağlık sisteminin üstesinden gelemediği çifte bir yük yaratıyor.
